ADALET Bakanlığı Adil Destek Hizmetleri Dairesi Başkanı Meral Gökkaya, “Bazı ağır suçlar hariç olmak üzere 15 yaşından küçük çocukların ilk defa işledikleri suçların soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmeden çocuklara özgü koruma mekanizmaları içerisinde karşılanması ya da bu çocuklar için Cumhuriyet savcılarına kamu davasının açılmasında kamu yararı değerlendirmesi yapma, hakime de takdiren ceza vermeme yetkisinin verilmesi sağlanacaktır. Birden fazla kez suça sürüklenen çocuklara yönelik özel rehabilitasyon tedbirleri geliştirilecektir” dedi.
TBMM Çocuklara Karşı Şiddet ve İstismarı Araştırma Komisyonu, Adalet Bakanlığı yetkililerini dinlemek üzere AK Parti Aksaray Milletvekili Cengiz Aydoğdu başkanlığında toplandı. Toplantının açılışında konuşan Aydoğdu, komisyonun çalışma süresinin 1 ay daha uzatıldığını belirtti. Aydoğdu, “Bugün Adalet Bakanlığımızı dinleyeceğiz. Adalet Bakanlığı bizim için önemli, konumumuz için de önemli. Çocukların her türlü istismardan, ihmalden korunması için gerekli tedbirler ve bu tedbirlerin hayata geçirilmesinde karşılaşılan sorunlarla ilgili bir TBMM bakış açısı yapıyoruz. Hep söylüyoruz; TBMM’nin, parlamentoların hükümet etme tekniğinin milletin sağduyusuyla denetimi gibi bir fonksiyonu vardır. Bugün Adalet Bakanlığında sanki bu tanım tam hayata geçecek çünkü bakanlık, çocuklarımızla ilgili sorun çıktıktan sonra devreye giren bir teşkilatımız. Elbette önleyici tedbirler, yasal mevzuat çerçeve konusunda da görevleri var ama hepimiz çok iyi biliyoruz, bir toplumun herhangi bir sorunla karşılaşma, sorunu algılama, idrak etme ve sorununu çözme tarzı toplumların birbirinden en çok farklılaştıkları yerlerdir” ifadelerini kullandı.
‘AİLE BAKANLIĞININ İLGİLİ BİRİMLERİNE İHBARDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VAR’
Komisyon Başkanı Aydoğdu’nun açıklamalarının ardından Adalet Bakanlığı Adli Destek Hizmetleri Dairesi Başkanı Meral Gökkaya, komisyon üyelerine sunum yaptı. Gökkaya, çocuklarla farklı adli süreçlerde karşılaştıklarını kaydederek, “Burada çocuğun yaşamı, gelişme, korunma, kendisiyle ilgili kararlara kendisinin ve ailesinin katılma hakkı gibi eşitlik, etkili, adil yargılanma gibi birçok hakkı düzenlenmiş, kanunumuz da bunlara yer vermiş. ‘Çocuk Koruma Kanunu’nda 5 tedbire yer verilmiş. Bunlar da bildiğiniz gibi eğitim, sağlık, bakım, danışmanlık ve barınma tedbirleri. Herhangi bir çocuğun korunmaya ihtiyacı olduğuna dair bir bulgu elde edildiğinde tüm kurumların Aile Bakanlığının ilgili birimlerine ihbarda bulunma yükümlülüğü var” diye konuştu.
‘ÇOCUK MAHKEME SAYISI 85’E ÇIKTI’
Çocukların suçtan korunması için yürürlükte bulunan hukuki altyapı ve mevcut mevzuattan bahseden Gökkaya, Çocuk Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın görevlerini anlattı. Gökkaya, “Suça sürüklenen, mağdur veya tanık sıfatıyla adli sürece dahil olan çocuklara yönelik psiko- sosyal müdahale ve temel yaklaşım programları geliştirmek. Adli sürece dahil olan çocukların bilgilendirilmesine yönelik çalışmalar yapmak. Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam ve tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin çalışmalar yapmak. Çocuk adaleti alanındaki hizmetlerin kalitesinin artırması ve çocukların adalete erişiminin güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yürütmek” ifadelerini kullandı. Gökkaya ayrıca, Türkiye genelinde çocuk mahkeme sayısının 85’e çıktığını, ülke genelindeki 142 Cumhuriyet Başsavcılığında ise Çocuk Bürosu’nun bulunduğunu belirtti.
‘ÇOCUKLARIN DOSYALARI ÖNCELİKLİ OLARAK GÖRÜLÜYOR’
Gökkaya, çocukların mükerrer suç işleme ihtimalinin önlenmesi için 11 ilde çalışma grubu oluşturulduğunu ve 2024 yılında 83 suça sürüklenen çocuğun takibinin yapıldığını söyledi. Gökkaya, “Bölge Adliye Mahkemeleri Başsavcılıkları ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilen, ‘Dosya Gönderme Forumu’nda düzenleme yapılarak çocukların taraf olduğu ceza dosyalarına ilişkin kanun yolu incelemelerinin öncelikli olarak yapılması sağlanmaktadır. Ayrıca bazı ağır suçlar hariç olmak üzere 15 yaşından küçük çocukların ilk defa işledikleri suçların soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmeden çocuklara özgü koruma mekanizmaları içerisinde karşılanması ya da bu çocuklar için Cumhuriyet savcılarına kamu davasının açılmasında kamu yararı değerlendirmesi yapma, hakime de takdiren ceza vermeme yetkisinin verilmesi sağlanacaktır. Birden fazla kez suça sürüklenen çocuklara yönelik özel rehabilitasyon tedbirleri geliştirilecektir” dedi.
‘2024 YILINDA TEDBİR KARARI VERİLEN ÇOCUK SAYISI 51 BİN’E ÇIKTI’
Çocuklara yönelik yapılması planlanan çalışmaları aktaran Gökkaya, sunumuna şöyle devam etti:
“Çocuklara müdafi ve vekil olarak atanan avukatlara yönelik barolar tarafından sertifika programlarının düzenlenecek. Hizmet haritası çalışmasının tamamlanması, çocuk Görüşme Merkezlerinin standartlara uygun hale getirilmesine yönelik çalışmalar yürütülecek. UYAP Avukat ve UYAP Vatandaş Portal üzerinden çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişkin kurulmasına yönelik başvurular olacak. Evrak görüntüleme, evrak gönderme gibi işlemlerin yapılmasının sağlanması, iletişim vasıtalarıyla çocukla kişisel ilişki kurulmasına yönelik çalışma yürütülecek. Çocuk mahkemesi ve çocuk ağır ceza mahkemelerinin yaygınlaştırılması ve mahkemelerin fiziki koşullarının çocuk adaleti sisteminin amacına uygun hale getirilecek. Çocuk izlem merkezlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalara devam edilecek. Çocuk Koruma Kanunu uyarınca verilen koruyucu ve destekleyici tedbir kararlarının münhasıran görevlendirilmiş tedbir mahkemeleri tarafından verilmesi ve yerine getirilme sürecinin etkin şekilde takibi sağlanmasına yönelik çalışmalar yürütülecek. Suça sürüklenen çocuklara özgü kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımları düzenlenecek.”
Öte yandan Gökkaya hazırladığı sunumda, ‘Çocuk Koruma Kanunu’na göre tedbir verilen çocuk sayısının; 2020 yılında 27 bin 961, 2021 yılında 34 bin 415, 2022 yılında 45 bin 874, 2023 yılında 50 bin ve 2024 yılında ise 51 bin 386’ya çıktığını ifade etti. Gökkaya, 2023 yılında 67 bin çocuğun mahkum olduğunu, 2024 yılında ise 68 bin çocuğun işlediği suçlar nedeniyle mahkum olduğunu belirtti.
